Do branży jubilerskiej trafił w wieku zaledwie 11 lat i mimo niezwykle trudnych początków nie zraził się, ale przez wiele lat rozwijał swój unikatowy, niepowtarzalny styl. Dzięki temu firma Fouquet stała się XIX- oraz XX-wieczną jubilerską potęgą rozpoznawalną na arenie międzynarodowej. Dowiedzcie się, jak do tego doszło i jakie biżuteryjne dzieła sztuki powstały w pracowni Alphonse’a Fouqueta.
Trudne początki
Fouquet urodził się w 1828 roku we Francji. Niewiele wiadomo o jego pochodzeniu oraz rodzinie, ale – jak sam przyznał w swoich wspomnieniach – do branży jubilerskiej trafił bardzo wcześnie, bo już w wieku zaledwie 11 lat. W 1839 roku rozpoczął bowiem praktyki u słynnego wówczas paryskiego jubilera Henriego Meusniera. Okazał się on nienajlepszym zwierzchnikiem. Zmuszał młodego adepta sztuki jubilerskiej do 14, a nawet 20 godzin pracy dziennie, a także znęcał się nad nim zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Fouquet wytrzymał w pracowni Meusniera pięć lat, po czym przeniósł się na praktyki do innego zakładu. Tam warunki okazały się lepsze, ale wynagrodzenie nadal pozostawiało wiele do życzenia.
Alphonse Fouquet – doskonały projektant i rzemieślnik
Dopiero 1847 rok okazał się dla młodego Francuza przełomowy. Właśnie wtedy doceniono jego talent i zaproponowano mu stanowisko projektanta biżuterii w firmie M. Pinarda. Tam okazało się, że mężczyzna nie tylko potrafi zaprojektować cenne ozdoby, lecz także sprawnie wykonać je na podstawie stworzonych szkiców. Dzięki temu wyróżnił się na tle współpracowników i zdobył opinię niezwykle utalentowanego jubilera. Pomogła mu ona zdobywać doświadczenie w kolejnych salonach jubilerskich, aż w końcu w 1860 roku Alphonse Fouquet otworzył swoją własną pracownię przy paryskiej ulicy Avenue de l’Opera.
Wyjątkowe projekty
W ciągu wielu lat zdobywania doświadczenia Fouquetowi udało się wypracować swój własny, niepowtarzalny styl, który rozkwitł w latach 70. i 80. XIX wielu. Biżuteria projektowana przez Francuza słynęła bowiem z nawiązań do sztuki Renesansu oraz secesji. Ozdabiały ją bogato wysadzane kamieniami sfinksy, smoki, syreny i inne postacie z mitologii. Projekty te zostały docenione nie tylko przez modne paryżanki, lecz także przez innych jubilerów. W latach 70. Alphonse rozpoczął sprzedaż swoich ozdób nie tylko we Francji, lecz także w całej Europie. W 1878 roku wystawił natomiast jeden ze swoich projektów w konkursie odbywającym się w ramach wystawy Universal w Paryżu. Zdobył tam główną nagrodę, a jego dzieła zostały określone jako „absolutnie bezbłędne” przez jubilera Falize. Potem wielokrotnie brał udział w międzynarodowych wystawach oraz konkursach, na których zdobywał liczne wyróżnienia.
Nowatorskie pomysły
Zarówno renesansowe, jak i późniejsze secesyjne projekty Francuza były nie tylko oryginalne oraz bogato zdobione, lecz także – jak na tamte czasy – odważne i kontrowersyjne. Zdziwienie, a także zainteresowanie wzbudziło na przykład umieszczanie w biżuterii Fouqueta wizerunków kobiet, co uchodziło wówczas za nowatorskie, a niektórzy uznali nawet taki zabieg za herezję. Jubiler nie zrażał się jednak krytyką i konsekwentnie promował swój unikatowy styl. Decyzja ta okazała się słuszna, ponieważ stałych klientów przybywało, a marka rosła w siłę. Alfonse’owi udało się również przekazać swoją pasję kolejnym pokoleniom – w 1895 roku zarządzanie firmą przejął bowiem jego syn, Georges.
Rodzinna marka
Georges nie zawiódł nadziei, które pokładał w nim ojciec. Kontynuował jego działalność i projektował biżuterię w stylu secesyjnym. Jednocześnie był oczarowany jubilerskimi nowinkami i nieustannie poszukiwał nowych inspiracji. Historycy uważają nawet, że w tamtym okresie ozdoby marki Fouquet należały do ścisłej europejskiej czołówki, a równać się z nimi mogły tylko klejnoty powstające w pracowni René Lalique’a. W 1925 roku Georges został wybrany na przewodniczącego związku zawodowego paryskich jubilerów „Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Modernes”. W 1901 roku przeniósł również salon marki do bardziej ekskluzywnej paryskiej dzielnicy. Otworzył go przy Rue Royale, gdzie do współpracy zaprosił słynnego czeskiego grafika i malarza Alfonsa Muchę. Zaprojektował on wnętrze nowego butiku Fouqueta. Współpraca ta okazała się niebywałym sukcesem, a wystrój nowego salonu okrzyknięto prawdziwym dziełem sztuki.
Biżuteria projektu Gorgesa
Młodszy z pokolenia Fouquetów szczególnie upodobał sobie złoto jako najważniejszy szlachetny kruszec. Dodawał do niego różnokolorowe emalie, opale, róg, perły, a czasami także drobne diamenty. Dominujące były też motywy naturalistyczne, które podbiły serca ówczesnej bohemy, artystów i arystokratów. Jedną z najwierniejszych wielbicielek biżuterii od Fouqueta była też aktorka Sarah Bernhardt. Po 1910 roku Georges postanowił odświeżyć wizerunek swojej marki. Porzucił styl secesyjny na rzecz bardziej abstrakcyjnego, a także rozpoczął przygotowania swojego syna Jeana do przejęcia zarządzania marką.
Następne pokolenie rodu Fouquet
W 1919 roku kolejny jubiler z pokolenia Fouquetów stanął na czele rodzinnej firmy. Jean – bo właśnie o nim mowa – wyspecjalizował się w tworzeniu geometrycznej biżuterii w stylu art déco. Tak jak ojciec, chętnie wykorzystywał kolorowe emalie, a po 1922 roku zaczął produkować broszki, bransoletki, wisiorki i spinki z motywami kwiatowymi. Cenne kamienie szlachetne zastępował onyksem, koralem oraz jadeitem, a także z topazem, akwamarynem, kryształem oraz ametystem.
Najważniejsi przedstawiciele epoki
Dziś biżuterię marki Fouquet można podziwiać w najsłynniejszych muzeach, na przykład w nowojorskim Metropolitan Museum of Art, londyńskim Muzeum Wiktorii i Alberta czy też paryskich Petit Palais oraz Muzeum Carnavalet. Mimo że marka przetrwała burzliwe czasy I wojny światowej, XX-wieczne zawirowania na rynku jubilerskim doprowadziły do jej likwidacji. Potomkowie Alphonse’a Fouqueta do dziś są jednak uważani za jednych z najważniejszych twórców ozdób w stylu art déco. Historycy podkreślają też, że to właśnie ich projekty były przełomowe oraz miały ogromny wpływ na pozostałą biżuterię tworzoną w tamtych czasach.
