Agra to imponujący różowy diament, który jest piątym co do wielkości na świecie. Charakteryzuje się jednak nie tylko wyjątkowym wyglądem, lecz także niezwykle barwną historią, która sięga aż XV wieku.
Wtedy Indie były wyłącznym wydobywcą tych kamieni szlachetnych (na terenie tego kraju znajdowały się wszystkie kopalnie diamentów na świecie), dlatego łatwo było ustalić pochodzenie słynnego klejnotu.
Dlaczego Agra?
Nazwa kamienia pochodzi zaś od miasta znajdującego się w północnych Indiach. To tam diament Agra stał się własnością cesarskiej Dynastii Wielkich Mogołów. Niektóre zapisy historyczne mówią, że diament Agra był wykupem opłaconym przez Radżę z Gwalior za ocalenie swojej rodziny po zajęciu miasta przez Babura – pierwszego z Dynastii wielkich Mogołów.
Wszyscy kolejni władcy z tego rodu nosili ten klejnot jako ozdobę swoich turbanów, czyli nakryć głowy. Klejnot przetrwał wiele najazdów i bitew, nawet atak perskiego zdobywcy Nadira Shaha, który splądrował cesarski skarbiec i wywiózł z Indii inne słynne diamenty, takie jak Koh-i-Nur, Darya-i-Nur oraz Nur-ul-Ain. Udało się to najprawdopodobniej dlatego, że podczas najazdu został wywieziony do innego miasta i starannie ukryty.
Własność Brytyjczyków
Diament Agra nadal był więc dziedziczony przez kolejnych potomków Dynastii Wielkich Mogołów. W 1857 roku wybuchło jednak antybrytyjskie powstanie w Indiach, którego skutkami były między innymi anarchia panująca w mieście i powszechne grabieże. Właśnie wtedy klejnot został zrabowany przez brytyjskich żołnierzy razem z innymi kamieniami należącymi do Dynastii Mogołów.
Droga do Wielkiej Brytanii
Sposób, w jaki diament Agra został przemycony do Wielkiej Brytanii, do dziś nie został do końca wyjaśniony. Jedna z wersji mówi, że brytyjscy żołnierze postanowili zrobić to bez wiedzy swoich przełożonych, aby następnie potajemnie sprzedać klejnot w swojej ojczyźnie i podzielić się zyskiem. W tym celu umieścili cenny kamień wewnątrz piłki, którą następnie połknął koń jednego z Brytyjczyków. Najprawdopodobniej w wyniku tego działania zwierzę zachorowało i zostało zastrzelone, a wtedy przemytnicy wyjęli z jego ciała swoją zdobycz.
Czy istniały dwa diamenty o nazwie Agra?
Klejnot trafił do zbiorów Karola II, księcia Brunswicku, który był znanym XIX-wiecznym kolekcjonerem biżuterii. Nie jest jednak do końca jasne, kiedy się to stało, ponieważ źródła podają, że Agra znalazła się w posiadaniu Karola II już w 1844 roku, kiedy jeszcze powinna była znajdować się w Indiach. Jedna z teorii wyjaśniających tę rozbieżność mówi, że istniały tak naprawdę dwa diamenty o nazwie Agra. Ten przemycany przez brytyjskich żołnierzy miał bowiem 46 karatów, podczas gdy klejnot księcia Brunswicku ważył 41 karatów.
Z rąk do rąk
41-karatowa błyskotka została następnie zakupiona przez jednego z najsłynniejszych paryskich handlarzy diamentów Brama Hertza. Przyciął on Agrę do wagi 31,41 karata, tak aby usunąć ciemne przebarwienia i drobne skazy. Po tym zabiegu w 1891 roku posiadaczem diamentu stał się Edwin Streeter, który oddał w zamian naszyjnik z pereł o wartości 14 000 funtów oraz 1000 funtów w gotówce.
W 1905 roku klejnot Agra ponownie został wystawiony na sprzedaż w domu aukcyjnym Christie?s w Londynie. Co ciekawe diament nie był anonsowany w ofercie swoim imieniem Agra, lecz jako „Wspaniały różowy diament najwyższej jakości o masie 31 13/32 karatów” (a magnificent rose pink diamond of the highest quality, weight 31 13/32 carats). Cieszył się ogromnym zainteresowaniem szczególnie wśród indyjskich kolekcjonerów, ale ostatecznie stał się własnością handlarza diamentów Maxa Meyera z Hatton Garden. Kwota za jaką Agra została sprzedana to 5100 funtów (25000$). Niektórzy twierdzili, że kwota za jaką diament został sprzedany była dużo niższa od wcześniej oczekiwanej.
Jak Następnie kamień przechodził z rąk do rąk kolejnych kolekcjonerów. Był ważną częścią kolekcji kolorowych diamentów Louisa Winansa, który odziedziczył fortunę po ojcu Williamie Walterze Winansie, twórcy pierwszego połączenia kolejowego z Petersburga do Moskwy.
Wojenne niepokoje
II wojna światowa przyniosła właścicielom słynnego diamentu strach o jego utratę. Dlatego na czas wojennej zawieruchy kamień Agra został ukryty wraz z inną cenną biżuterią w żelaznej skrzyni, a następnie zakopany w ogrodzie kolekcjonerów. Odkopano ją dopiero w 1945 roku, po klęsce Hitlera.
Imponująca cena
W 1990 roku klejnot ponownie trafił na aukcję Christie?s. Szacowano, że osiągnie cenę 1,5 miliona funtów. Ostateczna wartość przeszła jednak najśmielsze oczekiwania właścicieli ? kamień został bowiem sprzedany za 4,07 miliona funtów. Za taką kwotę nabyła Agrę firma SIBA Corporation z Hong Kongu, a zwycięska oferta została złożona? telefonicznie podczas trwania aukcji. Ta sama firma ma również w swoim posiadaniu wiele innych cennych klejnotów, między innymi słynny diament Allnatt. Po zakupie Agra została drugi raz przycięta i oszlifowana, przez co jej masa zmniejszyła się do 28,15 karata.
Charakterystyka diamentu Agra
Zastanawiacie się, jakie parametry ma ten słynny diament? Po ostatnich pracach jubilerskich ma brylantowy szlif cushion, jego czystość oceniono jako VS-2, a wymiary wynoszą 21,10 x 19,94 x 11,59 mm. Kolor został sklasyfikowany przez słynne laboratorium gemmologiczne GIA jako intensywnie różowy, dzięki czemu klejnot stał się jednym z najpiękniejszych i najrzadziej występujących na świecie.